Poemes n'asturianu
La Uz, Tineo
Naces y caes nun furacu
y pases la vida cayendo
ensin saber si dalgún día
vas triar el suelu.
Divines son les nueches
nes qu'a la ventana asomo
y veo el dolor
que nos funde dormiendo.
Afalago'l to pelo negru
y te bisbiso al escuchu
les coses máxiques coles que suañé mientres besabes les estrelles.
Mientres muerre el mundu
al mio alredor, yes l'únicu ser
qu'habita en ti, qu'habita en mi
que me da fuerza pa correr
colos güeyos zarraos.
Y si dalgún golpe algámanos
yo voi protexete porque prefiero
un mundu destruyíu a vivir
ensin la to lluz.
Esperté en mediu del monte,
pintáu de blancu enfermizu
y los tos pies besos diéron-y a la nieve.
El fumu del fueu de l'aldega sumió,
la xana'l pelo cortóse y
un cristal nel corazón clavóse.
El ríu tiño de colloráu, a la vera
d'él corrí tratando de saber
si en caña convertístite,
en flor o en llobu.
Nun sé si volveré vete
pero toi segura de que
l'aire que s'escapa de los mios llabios, los árboles qu'abrazu
y les melodíes que toco
guarden el to espíritu de llibertá.
Cuando tenga cien engurries
al monte voi mirar y voi bisbisar
el to nome por si inda puedes curar
l'alma d'una vieya.
Fai muncho tiempu
na nación más grande del mundu
una muyer lloraba
porque al so fíu diba perder.
Nun lo habíen matáu pero una madre sabe cuándo van quitái
la so razón de ser.
El mocín, tan aventuráu y apuestu
nunca baxó d'aquel tren
por más cares qu'ella mirara.
Nun mandó una carta,
a la puerta nun llamó.
Sabía ella que tenía que ser zapateru, que la guerra ye pa los
que tienen dineru.
El pá, mientres les llárimes ensugába-y, dixo a la so esposa:
"El nuesu fíu disparó siendo un neñu
y morrió siendo un home. Si nun ta equí ye porque amó la so cultura,
la so llingua, al so pueblu
y a la so ma".
La muyer, a partir d'esi día,
nun lloró nunca más.
(Escritos en diciembre de 2020).
Alcordanza d'una penitencia
Fai munchu tiempu,
na nación mas grande del mundu,
una muyer lloraba porque al so fíu diba perder.
Nun lo habíen matáu, pero una madre
sabe cuándo van quitái
la so razón de ser.
Quién diba imaxinar que del día a la nueche
el rapazu abandonaría les verdes camperes
onde se manchaba los deos de lleche,
los fríos montes que-y bisbisaben vieyes lleendes,
soltar la hoz y a la fame enferronase.
El mocín, tan aventuráu y apuestu,
nunca baxó d'aquel tren por más cares qu'ella mirara.
Una carta nun mandó, a la puerta nun llamó.
Sabía ella que tenía que ser zapateru,
que la guerra ye de los que tienen dineru.
Una mañana clara, visitólos un desconocíu.
Los sos güeyos yeren enormes y murnios,
faltába-y una pierna y tremecíen-y les manos.
"Sabéis por qué toi equí, anque nun me retien el silenciu.
El so fíu foi una lluz na escuridá.
Emprestónos les sos botes para los nuesos güesudos pies,
compartió'l so cachu de pan, enseñónos cantares sobro la llibertá.
Mató a bien poques persones,
se-y diba l'alma con caúna d'elles,
yera él demasiáu puru.
Agora xaz so un sauce según la so voluntá".
El pá, mientres les llárimes ensugába-y,
dixo-y a la so esposa:
"Quería, entiendes agora
qu'el nuesu fíu disparó
siendo un neñu
y como un home morrió.
Si nun ta equí ye porque la so cultura amó,
la so llingua, al so pueblu
y a la so ma".
La muyer, a partir d'esi día, nun lloró nunca más.
El matrimoniu foi coleccionando arrugues.
Entá asina, llomba enriba xubíen tolos díes
a buscar les sos vaques y les sos oveyes.
Tras solía dexala el so maríu,
y yera entós cuando se dexaben entender
formoses voces entonando los cantares
qu'el so fíu a los soldaos fíxo-yos conocer.
Seique solo yera'l vientu
baillando entre las flores,
o quiciabes la maxa, dacuando,
fuera de verdá.
(Actualización del peoma en diciembre 2021).
Tolo que veo ye'l to llombu
Intento garrar ell to brazu
Pero el mio mano traspásala
como si fora de fumu.
Les mios rodíes dóblense
y voi cayendo de les
torres que forma la to piernes.
Te xires, nun me mires, pónesme
una sábana blanca que cubre tol
mio ser.
El sangre que emana de los mios güeyos y los berros de les mios arrugues trescalar na tela.
Soi una pantasma que nun puede llexar.
Nun puedo parar de trotiar
si llevo una lluria al pescuezu
de la que tires cola mesma mano
cola que te afaes la corona.
Querete siempres foi como cargar
con una cruz arrecostines.
Nun me dexes dir.
Querete siempres me fixo sentir miserable.
Déxame dir.
(Enero 2021).
Sufre tantu la mio alma
qu'agora la felicidá sería dolor.
Doi vueltes alredor de la mio cabeza, quebro n'esquines
nes que yá tuvi antes,
onde les buelgues son inestables.
Daquién conoz l'idioma nel que falo?
Daquién sabe si esti venenu tien cura?
Les cares que dicía tener amostálguense.
Nun sé qué me ta pasando.
La cara que dicía querer
entartallóme
l'estómagu con manos de miel.
Por más que tiru de la cuerda
Más fuerte faise'l nuedu y
más débiles son los mios sesos
Qué barganal ta la muerte,
pregunto que si de morrer
daquién llega a vivir.
Sufre tantu la mio alma
qu'agora la felicidá sería dolor.
(Marzo 2021).
Lucía Braña. ❄️
